کتاب تفکر سریع و آهسته

کتاب تفکر سریع و آهسته ، thinking fast and slow نویسنده: دنیل کانمن

آیا تا به حال نام کتاب تفکر سریع و آهسته را شنیده‌اید؟ در رابطه با این کتاب چه می‌دانید. در ذهن ما درام جذابی  بین دو سیستم اصلی ذهن جریان دارد. سیستم یک، سیستمی تکانشی، خودکار و شهودی است. سیستم دو، سیستمی  متفکر، آگاه و محاسبه‌گر است. این دو سیستم همواره در تقابل و تعامل هستند. تعاملات آن ها نحوه تفکر، تصمیم‌گیری و عملکرد ما را تعیین می‌کند.

نویسنده کتاب تفکر سریع و آهسته( thinking fast and slow ) می‌گوید سیستم یک، بخشی از مغز ما است که به صورت شهودی و ناگهانی عمل می‌کند. در واقع این سیستم از ذهن تنها با ادراک سریع به صورت شهودی و ناآگاهانه موجب عملکرد ما می‌شود. وقتی صدای بسیار بلند و غیر منتظره‌ای می شنوید، چه کاری انجام می‌دهید؟ شما احتمالا بلافاصله و به طور خودکار توجه خود را به سمت صدا معطوف می‌کنید. این همان سیستم یک مغز ماست. این سیستم میراثی است که از سیر تکاملی انسان به وجود آمده و موجب بقای انسان می‌شود.

سیستم دو، بخشی از ذهن و مغز ما است که مسئول تصمیم گیری، استدلال و عقاید فردی است. این امور با فعالیت‌های آگاهانه ذهن مانند خود کنترلی، انتخاب ها و تمرکز سروکار دارد. به عنوان مثال تصور کنید که در میان جمعیت به دنبال یک زن هستید. ذهن شما روی این کار متمرکز شده است. شما به صورت آگاهانه تلاش می‌کنید ویژگی های آن شخص و هر چیزی را که به موقعیت یابی او کمک می‌کند، به یاد آورید. اگر این تمرکز خود را حفظ کنید، ممکن است ظرف چند دقیقه او را پیدا کنید. این همان سیستم متفکر و آگاهانه‌ی ذهن ماست.

دنیل کانمن با نوشتن کتاب تفکر سریع و آهسته تلاش کرده است تقابل ها و تعامل های این دو سیستم را برای ما توضیح دهد. اگر نمی‌توانید کتاب را به صورت کامل بخوانید با ما همراه باشید تا خلاصه‌ی کتاب تفکر سریع و آهسته را با هم مرور کنیم.

فصل اول

ایده کلیدی شماره 1 کتاب تفکر سریع و آهسته می‌گوید چگونه ذهن تنبل می‌تواند بر هوش ما تأثیر بگذارد.

برای دیدن چگونگی عملکرد این دو سیستم، ابتدا معمای معروف چوب چوگان و توپ را حل کنید:

یک چوب چوگان و توپ با هم 1.10 دلار هزینه دارند. قیمت چوب یک دلار بیشتر از توپ است. هزینه توپ چقدر است؟

به احتمال زیاد پاسخی به ذهن شما خطور کرده است، 0.10 دلار است. سیستم یک، به صورت شهودی و خودکار به شما می‌گوید این پاسخ است. اما لازم است بدانید این پاسخ کاملا اشتباه است. دوباره حساب کنید! آیا اشتباه خود را متوجه شدید؟ پاسخ صحیح 0.05 دلار است.

نویسنده کتاب تفکر سریع و آهسته می‌گوید آنچه اتفاق افتاد این بود که سیستم تکانه‌ای شما کنترل را به دست گرفت و با تکیه بر شهود به طور خودکار و سریع پاسخ داد. در چنین شرایطی سیستم یک ذهن ما فریب می‌خورد و به نادرست تصور می‌کند که خودش می‌تواند از پس حل چنین معما های ساده ای برآید. اما می بینیم که سیستم یک، دچار اشتباه می‌شود. در این زمان سیستم دوم ذهن ما یعنی سیستم متفکر و محاسبه‌گر وارد عمل می‌شود.

موضوعی که مسئله چوب چوگان و توپ برای ما به نمایش می‌گذارد، تنبلی ذهنی ذاتی ما است. هنگامی که ما از مغز خود استفاده می‌کنیم، تمایل داریم که برای هر کار حداقل انرژی ممکن را استفاده کنیم. این مسئله به عنوان قانون حداقل تلاش شناخته می‌شود. از آنجا که حل معما با سیستم متفکر و محاسبه گر انرژی بیشتری نیاز دارد، ذهن ما این کار را نمی‌کند و از سیستم تکانشی استفاده می‌کند.

این تنبلی ذهن خطرناک است. زیرا استفاده از سیستم دوم، قسمت مهمی از هوش ماست. تحقیقات نشان می‌دهد که انجام وظایف سیستم دوم مانند تمرکز و محاسبه  موجب افزایش هوش ما می‌شود. ذهن با تنبلی و استفاده نکردن از سیستم دو، قدرت هوش ما را محدود می‌کند.

فصل دوم

ایده کلیدی شماره 2 کتاب تفکر سریع و آهسته می‌گوید چرا ما همیشه نمی‌توانیم افکار و اعمال خود را کنترل کنیم.

دانیل کانمن نویسنده کتاب تفکر سریع و آهسته می‌گوید با دیدن کلمه “SO_P” چه فکر می‌کنید؟ احتمالا هیچ فکر خاصی در رابطه با این کلمه ندارید. اگر ابتدای این کلمه، واژه‌ی “EAT” را در نظر بگیرید، چه؟ حال وقتی دوباره به کلمه “SO_P” نگاه می‌کنید، احتمالا آن را به واژه “SOUP” تصور می‌کنید. این فرآیندی بسیار مهم است.

ذهن ما در چنین شرایطی تمایل دارد واژه‌ها را و مسائل را به یکدیگر مرتبط کند. اگر به جای واژه “EAT” در ابتدای کلمه، واژه‌ی “SHOWER” را دیده بودید، حروف را به صورت”SOAP” کامل می‌کردید.

چنین فرآیندی نه تنها بر نحوه تفکر ما تاثیر می‌گذارد بلکه بر نحوه عملکرد ما نیز تاثیر دارد. همانطور که ذهن با شنیدن کلمات و مفاهیم خاصی…

… برای دسترسی به خلاصه جامع (15 صفحه‌ای) این کتاب و 24 کتاب پرفروش دنیا، وارد لینک شوید.